Byzantinologie in Nederland
deel 2: De Rijksuniversiteit Groningen
door Annabelle Parker

In het vorige nummer van Gouden Hoorn begon ik deze serie over waar men 'Byzantium' kan bestuderen met een persoonlijk en misschien wel rancuneus verhaal. Dit keer laat ik de rancune voor wat het is, teneinde u op de hoogte te kunnen brengen van de mogelijkheid om in het verre Groningen de Byzantinologie te kunnen bestuderen.

In een sfeervol oud maar gerenoveerd gebouw aan de Oude Boteringestraat te Groningen bevindt zich een bolwerk van samenwerkende vakgroepen op het gebied van de oude en middeleeuwse culturen: van Klassieke tot Semitische talen en Mediaevistiek. Het is de bedoeling dat er een onderzoeksschool van de grond komt onder de afgekorte naam 'COMERS'. In deze omgeving bevindt zich ook de vakgroep Byzantinologie en Nieuwgrieks.

Als men Byzantinologie als hoofdstudie (ook wel kopstudie genoemd, maar dit terzijde) wil volgen, moet men eerst een propaedeuse in de Nieuwgriekse Taal- en Letterkunde gedaan hebben. In dit eerste jaar krijgt de student wel al te maken met aspecten van de Byzantinologie, zoals een inleiding op het vak, en een overzicht van de geschiedenis. Deze vakken worden gegeven door een universitair hoofddocent. Tot twee jaar geleden was dat Dr Andrew Palmer (thans werkzaam aan de School of Oriental and African studies te Londen), maar vanaf het studiejaar '94-'95 zal Dr Peter Hatlie (thans nog verbonden aan de American University in Bulgarije) deze positie bekleden. De sectie Nieuwgrieks bestaat uit een professor, Dr Kostas Dimadis, en enkele hoofddocenten, waaronder Dr Hero Hokwerda.

Over het algemeen zijn de klassen klein, hetgeen een optimale situatie geeft voor kennisoverdracht tussen docent en student. Dat geldt gelukkig voor de meeste studies in dit gebouw. Een massaal hoorcollege zal men niet aantreffen.

Als alles mislukt, en men heeft toch een propaedeuse en een tweede jaar, maar niet in het Nieuwgrieks, dan kan de student die Byzantinologie wil studeren zich inschrijven bij Mediaevistiek. Deze bovenbouwstudie, die begint in het derde jaar, biedt de mogelijkheid om een 'Oosterse variant' te kiezen. In plaats van westerse paleografie en codicologie kan men deze vakken een 'oosters' tintje geven door ze te volgen bij een van de andere disciplines in de faculteit, bijvoorbeeld bij Nieuwgrieks en Byzantinologie, mits deze vakgroep dergelijke vakken aanbiedt.

De student die deze variant van de studie Byzantinologie kiest, moet zelf veel motivatie hebben, omdat niet iedereen wil meewerken aan zijn variant. Het vakkenpakket staat wel vast voor de 'westerse variant', maar voor de 'oosterse' moet de invulling dus op eigen initiatief plaatsvinden: vragen bij andere vakgroepen of je dat vak daar mag volgen, uitkijken naar bijvakken elders, etc.

Aan de Rijksuniversiteit Groningen bestaat voor de student Byzantinologie de unieke kans om kennis te maken met de Byzantijnse Rechtsgeleerdheid. Sinds jaren al zijn er classici werkzaam bij de Faculteit Rechten om les te geven in het Byzantijns recht. Dr Bernard Stolte geeft thans les op dit vakgebied. Verder zou de student Byzantinologie bij de Faculteit Theologie terecht kunnen voor vakken op het gebied van de vroege en oosterse kerkgeschiedenis. Professor Roldanus geeft les in deze vakken.

Daar de Byzantinologie toch een breed vakgebied beslaat, kan men ook lessen gaan volgen in het Koptisch, Syrisch, Hebreeuws, Russisch, Oudkerkslavisch, en in vele andere talen die gesproken werden in het Byzantijnse Rijk. Misschien is alleen de Byzantijnse (religieuze) kunst niet zo goed vertegenwoordigd in Groningen.

Als je uiteindelijk je definitieve 'pakket' hebt afgewerkt en je scriptie is goedgekeurd, dan ben je Mediaevist, of Oosters Mediaevist, of Byzantinoloog, of Byzantinist... Hoe dan ook, de studie vormt niet echt een eenheid, maar je hebt in ieder geval veel geleerd over de universiteit en haar docenten, en hoe met hen om te gaan....

To top of page