Redactioneel
door André de Raaij

Gouden Hoorn maakt het dozijn nummers vol met bijdragen van dezelfde medewerkenden als die voorgaande nummers vulden. Een vaste, internationale groep die in het blad schrijft is al veel meer dan wij verwachtten toen het blad ruim zes jaar geleden opgezet werd. En eerlijk gezegd geloof ik niet dat wij destijds zelfs ooit maar van internet gehoord hadden, laat staan van de mogelijkheden die dit zou bieden voor een plan dat al onbescheiden genoeg leek: een Nederlands tijdschrift over Byzantium, een in tijd en ruimte al zo groot idee.

En nog steeds hebben wij nog lang niet zelfs alle geografisch met "Byzantium" te associëren landen of streken zelfs maar genoemd, artikelen erover hebben wij al helemaal niet gehad. Lezers en lezeressen zijn van harte uitgenodigd onze grenzen in tijd, ruimte en gedachtensfeer verder te verruimen.

Deze laatste formulering gebruik ik speciaal met de bijdrage van Dirk Krausmüller in gedachten, die een discussie volgt die mensen in deze door technologie beheerste wereld als een signaal uit een andere wereld moet overkomen - op zijn eigen bekende en langzamerhand vertrouwde manier. Opnieuw aandacht voor de positie van de Syrisch-orthodoxen, met wie de redactie de afgelopen jaren door ontmoetingen ter plaatse en in de diaspora vertrouwd is geraakt. En in augustus 1998 was ik in Haifa, om een lezing te geven over de overeenkomsten tussen het mystieke anarchisme in Nederland van de vorige eeuwwisseling en dat van Gustav Landauer, popularisator van Meister Eckhart en theoreticus van een nieuw geïnspireerd gemeenschapsleven. De lezing ging niet door, volstrekt geïmproviseerd moest ik haar ter plaatse vervangen om te passen in een ingelaste workshop over mystiek. Dit alles op de top van de berg Carmel, waar de universiteit van Haifa zich bevindt. Met een zeer ruim uitzicht op de Middellandse Zee en de bocht, die de kust daar maakt. Op de conferentie was ook een workshop over natievorming in Afrika, met zwaar accent op Soedan. Mijn vragen over het mysterieuze ontbreken van "oriëntaals christendom"* in Soedan, in tegenstelling tot de buurlanden Egypte, Eritrea en Ethiopië. Het ontbreken van een bevredigend antwoord voerde tot een zoektocht in de literatuur, die in ieder geval een grensoverschrijding van het Byzantijnse Rijk in staatkundige, maar niet in culturele zin opgeleverd heeft. Byzantium blijkt tot diep in Afrika te reiken.

Wij hopen in dit grenzeloos geworden blad met hulp van lezers, lezeressen en oude en nieuwe medewerkenden de grenzen nog verder weg te duwen.

* Ik leen deze term maar van Andrew Walls, uit het hoofdstuk "Christianity" in John R. Hinnells (ed.), A handbook of living religions, Harmondsworth 1991.

Editorial
by André de Raaij

This issue of Gouden Hoorn/Golden Horn, which completes the dozen, is filled with the same authors as previous issues. We would never have dreamed that this journal would one day attract an international group of authors. More than 6 years ago - we had not even heard of internet - the plan to start a Dutch journal devoted to Byzantium sounded to us already ambitious, if we consider the geographical and chronological boundaries of the Byzantine Empire...

Dirk Krausmüller in a way we have grown accustomed to, again leads us into the world of Byzantine views and discussions, this time about the appearance of saints: did angels appear in the disguise of dead saints, or was it divine power through which saints appeared?

Gabriel Rabo reports about the position of one of the eldest monasteries in former 'Byzantine' areas, Mor Gabriel in South-eastern Turkey, where since april 1998 it is forbidden by the authorities to teach the Syriac language to the Syrian Orthodox faithful.

André de Raaij examines the question how far the 'oriental' church reached in Africa: what happened in Sudan, in contrast to the church in countries like Egypt, Ethiopia and Eritrea? An expansion in boundaries, a literary study is the result.

The Late Antiquity Research Group (LARG) reports on an archaeology programme designed to record Byzantine and pre-Byzantine material in Istanbul which is at risk of destruction or damage or which remains hitherto unrecorded.

We hope that with the help of readers this boundless journal will expand its boundaries more and more.