Volume 5, issue 1 (summer 1997)
Byzramsj
door André de Raaij
We moeten streng zijn, en publikaties die een beroep doen op behoeften aan "exotisch en toch spiritueel" (wat dit laatste ook mag betekenen in zo'n geval) enerzijds en over de Middeleeuwen anderzijds (een West-Europa-centrisch begrip tenslotte) laten we buiten beschouwing. Hier moet zeker wel eens apart aandacht aan besteed worden. De volgende titels doen soms al meer dan genoeg een beroep op de behoefte aan "het andere met marktwaarde" dat met het prettig-vage woord "Byzantium" gedekt kan worden, anders kan men net zo goed geen reisgids maken.
Luister van Byzantium was kort na het sluiten van het vorige nummer van Gouden Hoorn al waargenomen in Utrecht en is intussen ook in Amsterdam gesignaleerd bij De Slegte - boeken uit 1982 hebben ook na vijftien jaar nog hun lotgevallen. Het betreft de catalogus van een tentoonstelling onder het motto "Europalia 1982 Griekenland", uitgegeven door de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis te Brussel (tweetalig dus), Fl. 19,90.
Russian & Greek icons from the Charles Pankow collection of Russian & Greek icons - thirteenth through the nineteenth century, uitgegeven door de Van Doren Gallery in San Francisco kost toch nog Fl. 29,50, een imposante collectie overigens. Lawrence Durrell, The Greek islands is nu in de Faber & Faber-editie te vinden voor slechts Fl. 14,90.
Reisgidsen voor de Byzantijnse wereld, zeker als ze het van de mooie plaatjes moeten hebben, stellen de samensteller van deze rubriek voor een probleem waarop hierboven al gezinspeeld is: waar legt men de grenzen? Neemt men in tijd en plaats de grootste omvang van de voortzetting van het Romeinse rijk, dan moet men ook rekening houden met een groot deel van de mediterrane wereld. In het algemeen laten we de landen en streken buiten beschouwing waar weinig in zo'n gids direct of indirect verwijst naar dit verleden - en boeken over Byzantijns Spanje, Tunesië of Malta (enzovoort) komen niet in de ramsj terecht. Egypte is in het algemeen het land van de farao's, Israël/Palestina is het land van de bijbel en de meeste Balkanlanden vallen buiten beeld bij gebrek aan massatoerisme. Want dit laatste is een voorwaarde voor een overschot aan reisgidsen dat in de ramsj terechtkomt. Bij Scheltema, Holema & Vermeulen dook een historische reisgids voor Turkije op, waarin plaatsnamen "in vereenvoudigde spelling" zijn weergegeven: James Steele, Turkey - a traveller's historical and architectural guide, Fl. 16,50. Van Turkije zijn na de Agon nu ook de Atrium-kunstreisgids (1989, Fl. 19,90) en de Cantecleergids (Fl. 15,-) te vinden. Het treurige is dat er voorlopig wel geen Nederlandstalige "nieuwe" kunstgids voor Turkije zal verschijnen. maar in het boekenvak weet je maar nooit.
De geschiedenis van Cyprus stopt in 1974, gemakshalve, in Annelies Tappe's Zypern, Belser: 1981, het boek moet het hoofdzakelijk van de mooie foto's hebben (Fl. 14,90). Dit geldt evenzeer voor Gerhard P. Müller met Cyprus, Bucher: 1986 (Fl. 24,50) - beide bij De Slegte.
Bij laatstgenoemde te vinden van Agon, een uitgeverij waarvan de naam roemloos zal verdwijnen: Peter Brown, Augustinus van Hippo - een biografie (1992), Fl. 29,50. En op de valreep: de gehele serie Geschiedenis van het persoonlijke leven onder redactie van Georges Duby en Philippe Ariès, waarvan de delen met betrekking tot de Late Oudheid en de Middeleeuwen hoe dan ook apart aandacht besteden aan Byzantium. Te hoog gegrepen, een Nederlandse vertaling voor deze serie? Fl. 14,90 per deel nu, de redactie was altijd al van plan aandacht te besteden aan deze boeken, dat wordt er nu extra aantrekkelijk op. (De Slegte).